از امام صادق(ع) سوال شد برای چه کعبه، کعبه نامیده شده است؟ آن حضرت فرمود: زیرا چهارگوش می باشد. سوال کننده پرسید: برای چه چهارگوش می باشد؟ امام(ع) فرمود: زیرا برابر بیت المعمور[۱] است و آن چهار گوش می باشد. سائل پرسید: برای چه بیت المعمور چهار گوش است؟ امام(ع) گفت: زیرا برابر عرش است و آن چهار گوش می باشد. محضر مبارکش عرض شد: چرا عرش مربع است؟ آن حضرت فرمود: زیرا کلماتی که اسلام بر آن بنا شده چهار تا است و آنها عبارتند از: سبحان اللَّه و الحمدللَّه و لااله الّااللَّه و اللَّه اکبر».[۲]

محمدتقی مجلسی(ره) در شرح این روایت و ارتباط این چهار کلمه شریف با چهار گوش خانه کعبه چنین می گوید:

«بیت المعمور مربع است؛ زیرا برابر عرش است که مربع می باشد و چرا عرش مربع است؛ زیرا کلماتی که بنای اسلام بر آن نهاده شده، چهار کلمه است که به آن «تسبیحات اربعه» گویند.» [۳]

ممکن است مراد از عرش در این روایت، علم باشد و بنای علوم و معارف حقیقی الهی بر این چهار کلمه بناگذاشته است؛ به این بیان: «سبحان اللَّه»؛ یعنی این که ذات مقدس الهی منزه از آن است که جسم باشدیا از قبیل جواهر ممکن الوجود باشد یا در جهت یا مکان باشد یا دیدنی باشد یا حلول کند در غیرخود یا متحد با غیر شود. صفات او بزرگ تر از صفات ممکنات است و صفات او جدای از ذات نیست، بلکه صفات او عین ذات اوست و منزه است از ظلم و از هر چه لایق ذات اقدس او نیست.

«الحمدلله» به معنای این است که جمیع ستایش ها و سپاس ها مخصوص ذات اوست. پس لازم است جمیع کمالات نیز مخصوص ذات او باشد و چنین ذاتی شایسته پرستش است.

«لااله الااللَّه» یعنی خدا، واجب الوجودی است که مستجمع جمیع کمالات و در ذات و صفات یگانه است و او را شبیه و نظیری از مادیات و مجردات نیست.

و به «اللَّه أکبر» معارف الهی و خداشناسی تمام و کامل می شود؛ زیرا بیان عظمت اوست به مرتبه ای که عقل های عقلا از معرفت ذات و صفات او عاجزند و نهایت معرفت آن است که بدانند ممکن نیست به ذات اقدس واجب او برسند و هر رکنی از ارکان کعبه حقیقی که ذات اقدس اوست، مشتمل است بر کلمه ای از این کلمات. پس وقتی بنده روی دل خود را در عبادات متوجه آن کعبه کند، بداند معرفت کامل آن ذات ممتنع است و رو به این ارکان اعتقادی نموده و و را عبادت کند که اگر به این نحو نداند، عبادت او نکرده است، بلکه ساخته خیالی خود را بندگی کرده است.

پی نوشت ها:

[۱]. بر طبق روایات «بیت معمور» خانه ای است در آسمان که محل زیارت ملائکه است و فرشتگان آن را به عبادت آباد دارند. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۹، ص ۶، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق؛ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج ۴، ص ۱۸۷، انتشارات دانشگاه تهران، مدیریت حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.

[۲]. شیخ صدوق، علل الشرائع، ج ۲، ص ۳۹۸، کتاب فروشی داوری، قم، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.

[۳]. مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحبقرانی مشهور به شرح فقیه، ج ۷، ص ۹و۱۰، موسسه اسماعیلیان، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق؛ و ر.ک: مجلسی، محمدتقی، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: موسوی کرمانی، حسین، اشتهاردی، علی پناه‏، ج ۴، ص ۳، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق.

در طول مدتی که من با عباس (بابایی)در آمریکا هم اتاق بودم،همه تفریح عباس در آمریکا در سه چیز خلاصه می شد:ورزش،عکاسی،و دیدن مناظر طبیعی.او همیشه روزانه دو وعده غذا می خورد،صبحانه و شام.

بعضی وقت ها عباس همراه شام،نوشابه می خورد؛اما نه نوشابه هایی مثل پپسی و…که آن زمان موجود بود؛بلکه او همیشه نوشابه پرتقالی می خورد.چند بار به او گفتم برای من پپسی بگیرد،ولی دوباره می دیدم که نخریده است.

یک بار به او اعتراض کردم که چرا پپسی نمی خری؟مگر چه فرقی می کند و از نظر قیمت که تفاوتی ندارد،آرام و متین گفت:((حالا نمی شود شما نوشابه پرتقالی بخورید؟))

گفتم:((خب،عباس جان برای چه؟))سرانجام با اصرار من آهسته گفت:((کارخانه پپسی متعلق اسرائیلی هاست؛به همین خاطر مراجع تقلید مصرف آن را تحریم کرده اند.))

به او خیره شدم و دانستم که او تاچه حد از شعور سیاسی بالایی برخوردار است و در دل به عمق نگرش او به مسایل ،آفرین گفتم.

(راوی:خلبان آزاده امیر اکبر صیاد بورانی)

سرّ حقيقت…
در آيه ١۵۵ از سوره بقره می فرمايد:
وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَ يْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرينَ
اين ما هستيم که شما را به پاره اى از سختى ها چون ترس و گرسنگى و نقصان اموال و نفوس و آفات زراعت مي آزماييم و بشارت و نتيجه برای موحدين حقيقی که همان صبرکنندگانند می باشد.

ديوانه وارم می کشد…
آية اللّه قاضي رحمة الله عليه در نهايت فقر به سر مي برد؛ به طوري که حتی توان پرداخت اجاره خانه را نداشت. روزي در نجف اشرف صاحب خانه وسايل و اثاث ايشان را بيرون ريخته بود. آقاي قاضي مجبور شد با خانواده اش به کوفه برود.
در مسجد کوفه، يك بالاخانه اي بود که براي افراد غريب ساخته بودند. ايشان در آنجا سكونت گزيدند. علّامه طباطبايي رضوان الله تعالی عليه مي فرمودند: “به مسجد کوفه رفتم. ديدم مرحوم قاضي و همه خانواده اش تب کرده اند و مريض هستند. هنگام نماز شد. علي آقا قاضي طبق معمول در اوّل وقت به نماز ايستاد و بعد از نماز عشاء آن چنان با توجّه کامل آيه شريفه “آمَنَ الرَّسُولُ"(بقره / ٢٨٥ ) را تلاوت مي فرمود که مثل آنكه اصلاً هيچ مشكلي پيش نيامده است. با آرامش وصف ناپذير و شگفت انگيز به ذکر دعا مشغول بود."( نقل از آية اللّه خسروشاهي آرمانشاهي)
آن پريشانی شب های دراز و غم دل                      همه در سايه گيسوی نگار آخر شد
و اين محو و مات در يار شدن است که سبب مي شود وقتي آقاي قاضي جلوي منزلشان مي رسند و اسباب و اثاثيه شان را مي بينند که صاحبخانه در کوچه ريخته، مي فرمايند: “خدا گمان کرده که ما هم آدميم که با ما چنين معامله مي کند.”
چون تير عشق جا به کمان بلا  کند                       اوّل نشست بر دل اهل ولا کند

پند، پیرانه دهد…
روزی لقمان به پسرش فرمود: امروز به تو سه پند می دهم که کامروا شوی.
اول اینکه سعی کن در زندگی بهترین غذای جهان را بخوری!
دوم اینکه در بهترین بستر و رختخواب جهان بخوابی !
سوم اینکه در بهترین کاخها و خانه های جهان زندگی کنی !!!
پسر عرض کرد: پدر ما یک خانواده بسیار فقیر هستیم چطور من می توانم این کارها را انجام دهم؟
جناب لقمان جواب داد:
اگر کمی دیرتر و کمتر غذا بخوری هر غذایی که میخوری طعم بهترین غذای جهان را می دهد.
اگر بیشتر کار کنی و کمی دیرتر بخوابی در هر جا که خوابیده ای احساس می کنی بهترین خوابگاه جهان
است.
و اگر با مردم دوستی کنی در قلب آنها جای می گیری و آنوقت بهترین خانه های جهان مال توست…