بعد معنوی ما

روان شناسان دنیا انسان را دارای سه بعد می دانستند، بعد زیستی و بعد اجتماعی و بعد روانی. در سال های اخیر بعد معنویت را هم به آن اضافه کرده اند.
قرآن ذکر را مایة آرامش می داند و علمای ربانی آرامش و عمر طولانی دارند.
حس پرستش، معنایابی، حقیقت جویی، کمال خواهی و میل به زیبایی از ابعاد فطری انسان است.
دین به زندگی، درد، رنج، کار و حتی مرگ معنا می بخشد.
جوان و نوجوان با «بحران هویت» در مسیر رشد روبرو می شود که تا رسیدن به تعادل شناختی خودش مضطرب است. او می خواهد ارزش ها و باورهایی را که از والدین دریاف کرده است تخریب کند و از نو با تفکر خود بازساز کند. به همین دلیل است که کارشناسان اسلام شناس می گویند اصول دین تقلیدی نیست بلکه تحقیقی است. او به دنبال رسیدن به پاسخ برای اساسی سؤالات زندگی اش مانند من کی ام، از کجا آمده ام، به کجا خواهم رفت، هدف زندگی چیست و… است باید به او جهت داد تا راه را بیابد. نباید باورهای دینی را به زور به او تحمیل کرد بحث منطقی غیرمستقیم، معرفی کتاب و کارشناس مذهبی، تقویت باورهای درست، جهت دادن در مسیر الگویابی و همراهی کردن با او در تفریح و گردش و ورزش و… مفید است.
سازنده یک سیستم بهتر از دیگران با کار آن آشنایی دارد او می داند که چه چیزی بازده آن را بالا می برد و چه چیزی سبب از بین رفتن آن می شود سیستم خلقت را خداوند ایجاد کرده برنامه رسیدن به موفقیت و سعادت از دفترچه راهنمای او؛ قرآن و حدیث، برگیریم.
گاهی سخن یک انسان متدین که مبلغ دین نیست ولی در جهتی الگوی جوان است اثر بسیار سازنده ای در ارشاد و تربیت دینی دارد.
در ارتباط با افراد موفق و الگوها گرفتار «خطای هاله ای» نشویم؛ مثلا اگر فوتبالیست یا هنر پیشه محبوب ما در کارش برجسته است به این معنی نیست که او حتما در باورهای دینی و هدف در زندگی هم موفق است. همین طور اگر فردی جایی بد عمل کرد به این معنی نیست که کل شخصیت او منفی باشد. باید رفتار منفی را از کل شخصیت جدا کنیم.
در سختی های زندگی باید با مسأله مداری(تفکر، مشاوره، مطالعه، کمک از حامی باتجربه) استفاده کنیم البته هیجان مداری مثبت مثل توسل، دعا و راز و نیاز و تضرع در برابر خدا مفید است. باید از هیجان مداری منفی مانند کشیدن سیگار، نوشیدن مشروب، عیاشی برای فرار از مشکل، گریه های مکرر، اجتناب از اجتماع، رو آوردن به فال گیری و طالع بین ، اعتقاد افراطی به بسته شدن بخت و سحر به شدت اجتناب کنیم.
دعا در حد متعادل اگر با کار و تلاش و مشاوره گره بخورد مطلوب است.
براساس معارف اسلام ما باید برای زندگی ما برنامه داشته باشیم و گرفتار افراط و تفریط نشویم. کل خلقت ما، برای بندگی خداست. ساعات شبانه روز را باید چهار قسمت کنیم: الف-عبادت(بندگی خاص)، ب- کار و تلاش( بندگی عام)، ج- ارتباط با همنشینان سالم( بندگی عام)، د- استفاده از تفریحات سالم برای نشاط و تجدید قوا در سه بخش اول( بندگی عام).
همان گونه که گوشی همراه نیاز به شارژ دارد و بدون شارژ تماس مقدور نیست ما نیز در شبانه روز نیاز داریم خودمان را سه بار با نماز شارژ کنیم و گرنه به آرامش، ارتباط عمیق تر با خدا، مقاومت دربرابر سختی ها و… نخواهیم رسید. [1]

پی نوشت :
[1] ماهنامه فرهنگی، اجتماعی و آموزشی قدر، شماره 58، بهمن 1391